Gezond wonen : Asbest
Wat is asbest ?
Asbest is een verzamelnaam
voor een aantal natuurlijke mineralen die via
mijnbouw worden ontgonnen. Het is opgebouwd uit zeer fijne vezels.
De meest toegepaste soorten zijn witte asbest (chrysotiel), blauwe
asbest (crocidoliet) er bruine asbest (amosiet).
De asbestproducten kunnen in twee groepen worden onderverdeeld, nl. hechtgebonden
en ongebonden.
Bij hechtgebonden zijn de asbestvezels stevig verankerd in het
dragermateriaal.
Zolang het in goede staat is en niet wordt bewerkt of gesloopt, komen
er nauwelijks of geen vezels vrij. De verankering van de vezels neemt
echter af naarmate het materiaal meer verweert of veroudert.
Ongebonden asbest bestaat uit producten waarin het asbest min of meer
los zit. De vezels zijn minimaal verankerd en komen gemakkelijk vrij
als het materiaal verweert of bewerkt wordt. Vanwege deze eigenschap,
samen met het veelvuldiger binnenhuis gebruik, is het heel wat
gevaarlijker dan hechtgebonden asbest.
Omwille van een aantal goede eigenschappen, zoals treksterkte,
slijtvastheid, brandwerendheid (zo goed als ombrandbaar),
thermische/akoestische isolatiewaarde, bestendigheid tegen zuren en
basen, elektrische weerstand/isolatie en een vrij goedkope prijs werd
asbest op grote schaal en voor een brede waaier van produkten
toegepast.
Top
Gezondheidsrisico's
:
Asbestvezels
inademen kan gevaarlijk zijn wanneer kleine,
niet met het blote oog waarneembare vezels diep in de longen
doordringen. Ze kunnen ernstige ziekten zoals asbestose,
asbestpleuritis, mesothelioom (agressieve kanker aan het
long- of buikvlies), larynx- (keel-) en longkanker veroorzaken. Meestal
duiken die ziekten pas tussen 20 à 40 jaar na de
blootstelling op.
Theoretisch kan elke blootstelling, hoe klein ook, leiden
tot asbestziekten.
Het risico wordt groter door :
- de hoeveelheid vezels die worden ingeademd, bv. als
gevolg van het
bewerken (boren, zagen, schuren) of beschadigen van
asbesthoudend materiaal.
- de duur van blootstelling aan asbestvezels.
- combinatie van roken en asbest.
Top
Asbest, hoe herkennen ?
Algemeen
:
| Markering
:
|
AT (asbest
technologie) bevat asbestvezels, NT (nieuwe technologie) is asbestvrij. |
| Fabricagedatum
:
|
de productie van
materialen met asbestvezels is na 1998 volledig verboden en bijgevolg
mogen produkten met een fabricagedatum na 1998 geen asbest meer
bevatten. |
| Honinggraatstructuur
:
|
meestal vertoont
de achterkant van asbesthoudend materiaal een gewafelde structuur (zie
bv. naar een cementgolfplaat).
 |
| Vuurtest
:
|
als met een vlam
langs een breukvlak van het materiaal wordt gegaan en de vezels blijven
gloeien dan gaat
het hoogstwaarschijnlijk om asbestvezels. Andere vezels smelten weg of
verliezen hun structuur. |
Asbest is echter in zo veel (bouw)materialen toegepast
dat een opsomming ervan een (soms verrassende) indicatie geeft
:
Asbest, in welke materialen aanwezig ?
 |
| Asbest,
in en rond de woning - Bron
: Vlaamse Overheid, www.lne.be |
Hechtgebonden toepassingen :
- Asbestcement : golfplaten (meestal grijs, zwart of
roodkleurig), kunstmatige of imitatieleien gebruikt als dak-of
gevelbekleding, gevelpanelen met keienstructuur (Granitex), gladde
gecoate platen in diverse kleuren (glasal), (cellulose)onderdakplaten
(Menuiserite), (grijze)rioolbuizen/waterleidingen/afvoerbuizen, (ronde)
schouwpijpen en luchtkanalen, asbesthoudende plastics toegepast o.a. in
imitatiemarmer/vensterbanken/traptreden/tussendorpels (masal),
vensterdorpels, muurkappen/dekboorden, toezichtluiken, (grijze of
witte)bloembakken, asbestcement HD (o.a. toegepast in schoolborden,
tafelbladen, legplanken, valse plafondwanden,...).
- Teergebonden asbest : mengsel van cellulose, bitumen
en asbest toegepast als dakbedekking (asbestroofing).
- Asbestverven, lijmen en mastieken.
- Vloerbekleding : onder vinylvloeren, (zwarte)
asbestviltlaag.
- Remschoenen, koppelingsplaten in liften en (oudere)
auto's
Losgebonden toepassingen :
- Asbestbevlokking of spuitasbest : toegepast als
isolatie rond draagstructuren, metaalconstructies, apparaten en als
anti-condensatie laag.
- Leidingisolatie : meestal brokkeling plaaster (kalk)
met weinig tot zeer veel vezels en meestal omwikkeld met wit jutedoek.
Toegepast als isolatie voor verwarmingsbuizen, isolatie rond
stoomketels, boilers,...
- Asbesttextiel : brandwerende kledij, asbestkoord als
dichting voor kacheldeuren, keukenhandschoenen, vuurwerende doeken,
strijkplankdoeken,...
- Lagedensiteit- asbestcementplaat : platen van asbest
met een bindmiddel en toeslagstoffen. Toegepast als brandwerende
panelen, omkasting gebinten, plafonds,..
- Asbestvilt of karton/papier : mengsel van asbest en
cellulose toegepast als onderlaag vinylvloer, bekleding van
vezelplaten,...
- Asbestvinyl en tegels : harde, dunne, gemakkelijk
breekbare en meestal gevlamde tegels in asbesthoudend vinyl. Enkele
asbesthoudende merken zijn Polynovilon, Polyvinyl, Collevinyl,
Floorflex asbestlijm,...
- Asbestbitumen LD : roofing/gevelbekleding.
Top
Een aantal eenvoudige handelingen om de
risico's in te perken bij
verwijdering :
De
grondregel bij het werken met asbestmateriaal is zo veel mogelijk
VERMIJDEN van STOF. Asbestvezels zijn ongevaarlijk zolang ze goed
gebonden zijn. Wordt het materiaal beschadigd, dan komen de vezels
vrij. Met de volgende maatregelen kan het risico sterk worden beperkt.
- Fixeer-bevochtig:
Vooraleer aan het asbestmateriaal beginnen te werken dient alles zo
veel mogelijk te worden gefixeerd.
Dit kan door gebruik te maken van speciale asbest fixeermiddelen (bv.
foster), een mengsel van water en compaktuna (bv. in verhouding 60
water/40 compaktuna)
of eenvoudig alles nat te sproeien met een lagedruksproeier.
Het gebruik van hogedrukreinigers is uit den boze.
- Voorzichtig
verwijderen :
Probeer het materiaal niet te beschadigen of te breken. Schroef alles
los, vermijd schokken tijdens het hanteren. Het materiaal kapotslaan,
werpen of laten vallen is uit den boze !
- Gebruik
geen sneldraaiend gereedschap, hogedrukreinigers en
luchtcompressoren :
Indien bij het verwijderen het nodig is om te zagen, te boren of te
slijpen, gebruik dan handwerktuigen of traagdraaiend gereedschap.
Elektrische slijpschijven, boormachines, cirkelzagen,
schuurmachines,... zijn uit den boze. Gebruik ook geen
hogedrukreinigers en luchtcompressoren want deze brengen te veel stof
in de lucht.
- Ventileer:
Buiten werken is veiliger dan binnen. De ruimte binnen moet goed worden
verlucht. Zorg voor luchtstroom naar buiten, zodat de vezels niet in de
lucht blijven hangen. Kleef zorgvuldig alle kieren en gaten dicht die
uitgeven op een andere ruimte.
- Gebruik
aangepaste beschermingsmiddelen :
Asbestvezels kunnen aan de kledij blijven hangen. Gebruik een
stofdichte wegwerpoverall (lange mouwen en broek), stofdichte
veiligheidschoenen en wegwerphandschoenen. Tape de mouwen en
broekspijpen af zodat hier geen stof kan inkruipen.
Hergebruik is uit den boze en dient samen met het asbestafval te worden
afgevoerd. Uiterst belangrijk is een ademhalingstoestel ter bescherming
van het inademen van de asbestvezels. Minimaal is een
halfgelaatsstofmasker van klasse P3 noodzakelijk.
Een gewoon masker is absoluut niet geschikt.
- Reinig
na het werk zorgvuldig het lokaal en het gereedschap :
Dit gebeurt door bij het werk vrijgekomen stof te bevochtigen,
voorzichtig op te vegen met vochtige doeken en daarna dit bij het
asbestafval te voegen. Een gewone stofzuiger gebruiken is een slecht
idee. De zeer kleine asbestvezels worden niet tegengehouden door de
filter en worden zo weer de lucht ingeblazen. Het stofzuigen mag wel,
maar dan wel met een speciale (professionele) stofzuiger met
"absoluutfilter". Deze stofzuiger is echter wegens zijn dure kostprijs
meestal enkel weggelegd voor de professionele asbestverwijderaar.
 |
- Respecteren
van een aantal gedragregels :
Persoonlijke hygiëne :
- uitdoen van wegwerpkledij bij ieder lunchpauze,
- adembescherming pas uitdoen na het uitdoen van wegwerpoverall,
- wassen van de handen bij iedere lunchpauze,
- na het einde van de werkdag een douche nemen. Vooral het haar moet
zorgvuldig worden gewassen.
Scheiding van werkkledij : vermijd contact tussen "asbestkledij" en
andere kledij.
Zeker NIET ROKEN bij het werk. De combinatie van roken en asbestvezels
verhoogd aanzienlijk de risico's op het ontwikkelen van ernstige
longziekten.
- Verwijder
NOOIT zelf "losgebonden" asbest in een binnenruimte :
Laat dit over aan een hiervoor herkende asbestverwijderaar.
Probeer ook niet beschadigd of verweerd asbestmateriaal te reinigen, te
schrobben of te schuren. Kapsel dit materiaal indien mogelijk in of
beter nog verwijder het. Ga dit materiaal ook niet gaan hergebruiken
voor om het even welke doeleinden. Voer alles af naar een containerpark
of stortplaats. Zorg hierbij dat bij het transport geen asbeststof kan
vrijkomen door alles te fixeren (zie hierboven) of in speciale
gelabelde (zie figuur) en afgesloten plastiekzakken te steken.
Top
Terug
naar tips gezond wonen