Photovoltaïsche zonnepanelen : de theorie

Onderwerpen :
Werking
Stappenplan
Financiële aspecten
Links

Werking van netgekoppelde zonnepanelen PV :

De bedoeling van Photovoltaïsche zonnepanelen is om elektriciteit op te wekken. Het schema van een installatie van PV zonnepanelen bestaat uit de volgende onderdelen :

1. Het zonnepaneel :  vangt het zonlicht op en produceert gelijkstroom elektriciteit.

2. De omvormer :   zet de gelijkstroom elektriciteit om in wisselstroom van 230 Volt zodat deze op het publiek elektriciteitsnet kan worden geplaatst.

3. Groenestroomteller :   wordt geplaatst tussen de omvormer en de hoofdteller (net) en registreert de geproduceerde groene stroom. Deze teller is belangrijk voor het verkrijgen van de groenestroomcertificaten.

4. Zekeringskast :   in de gewone (bestaande) zekeringskast wordt een zekering bijgeplaatst voor de PV installatie zodat deze zijn geproduceerde elektriciteit kan doorgeven aan de elektrische huishoudtoestellen of aan het openbaar net.

5. Netstroomteller :   bestaande netwerkteller die in geval van lager eigen elektriciteitsverbruik dan productie door de zonnepanelen achteruit draait.

6. Openbaar net :   het netwerk van de elektriciteitsdistributeur

Top

STAPPENPLAN : in 9 stappen naar zonne-energie.

Stap1: Woning geschikt ? Stap2: Keuze PV installatie Stap3: Aanvraag offertes Stap4: bouw vergunning (update) Stap5: Installatie Stap6: Keuring Stap7: Opstart Stap8: Aan melding net beheerder Stap9: Aanvraag groene
stroom
certificaten 

STAP 1 : nagaan of de woning geschikt is :

DIVERSE GEBOUWDELEN komen in aanmerking : hellende en platte daken, gevels (verticaal of als hellende oversteek of zonnewering) en als beglazing met zonnecellen (lichtstraat, veranda). Er bestaan heel wat mogelijkheden om zonnepanelen perfect te integreren in een nieuwe of bestaande architectuur.
Uiteraard is hierbij de ORIENTATIE ten opzichte van de zon belangrijk.

Deze kan variëren van zuidoost tot zuidwest, de hellingshoek mag schommelen tussen 10º en 60º vanaf horizontaal. Ideaal is een hellingshoek tussen 25 en 40 graden en volledig zuidgericht (met een afwijking ongeveer tussen -10°,+10° zuidoost/zuidwest).
Op platte daken kan deze positionering optimaal worden bereikt. Een vaste hoek van 27,5° is ideaal om zowel in de zomer- als winterperiode het zonlicht op te vangen en er tevens voor te zorgen dat de panelen zichzelf schoonspoelen bij een regenbui.
Belangrijker dan de ideale richting is echter het VERMIJDEN van BESCHADUWEN.
Daar waar de impact van een afwijkende oriëntatie op de opbrengst eerder beperkt is, zijn zonnecellen bijzonder gevoelig voor beschaduwing. Immers de panelen worden in serie geschakeld waardoor een beschaduwing van een gedeelte ervan een verlies betekent voor de complete keten.
Kijk daarom naar de nabijheid van voorwerpen die kunnen overschaduwen, zoals schouwen, lantaarnpalen, bomen, masten, antennes, hogere gebouwen,...
Bij een plat dak is de afstand tussen de verschillende achter elkaar staande rijen van panelen van belang. Indien de afstand te klein is gaat de ene rij van panelen schaduw werpen op de volgende rij zodra de zon, vooral in de winterperiode, lager staat. Als vuistregel voor de afstand tussen twee rijen van zonnepanelen kan minimaal 2x de hoogte van het voorliggende paneel worden gehanteerd.

Terug Stappenplan

STAP 2 : keuze PV installatie :

Bij de keuze zijn de volgende factoren belangrijk :

Terug Stappenplan

STAP 3 : aanvraag offertes :

Vraag verschillende offertes aan. Hierbij is het handig om de in STAP 1 en STAP 2 gestelde vragen reeds te hebben beantwoord (of minstens er te hebben over nagedacht) en zo veel mogelijk de benodigde gegevens te hebben verzameld. De meeste installateurs werken met het oog op een vlotte en snelle afhandeling van de offerte met een vragenlijst. Houd bij de beoordeling ook rekening met de aangeboden dienst na verkoop (garanties, herstellingsdienst,...), de afstand van de installateur, de duurzaamheid (kwaliteit van het paneelglas/kaders, waterdichtheid, onderhoudsvriendelijkheid, vuilafstotend glas,...) en de soliditeit/bestaanszekerheid van de installateur. Op dat laatste vlak is het beter om te kiezen voor een bedrijf dat zich niet enkel toespitst op de activiteit van de installatie van zonnepanelen.  
Zowel voor de Vlaamse steun als voor de belastingvermindering moeten de werken worden uitgevoerd door een bij de Federale Overheidsdienst Financiën GEREGISTREERD AANNEMER.

Terug Stappenplan

STAP 4 : bouwvergunning :

Sinds 1 september 2008 geldt ook in Vlaanderen voor de plaatsing van zonnepanelen een volledige vrijstelling van bouwvergunning.
Dit op voorwaarde dat het plaatsen van zonnepanelen niet gebeurt op de daken van gebouwen die vallen onder speciale voorschiften van verkavelingsvergunningen, bpa’s of ruimtelijke uitvoeringsplannen, beschermde monumenten of gebouwen die zijn opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed of gelegen zijn in beschermde dorpszichten en landschappen.

Voor het plaatsen van zonnepanelen op de daken van gebouwen die wél vallen onder speciale voorschiften kan ongeacht de oppervlakte een vergunning worden bekomen via een afwijking op de verkavelingsvergunning.
Enkel indien de verkavelingsvoorschriften een expliciet verbod bevatten op het plaatsen van zonnepanelen en zonneboilers blijft de omslachtige en dure procedure van wijziging van de verkavelingsvergunning gelden.
Via een omzendbrief worden de steden en gemeenten echter door de bevoegde minister opgeroepen om pro-actief hun eigen verkavelingsvoorschriften aan te passen.

Terug Stappenplan

STAP 5 : installatie :

Dit is de praktische installatie van de PV zonnepanelen. Voor meer toelichting hieromtrent zie : zonnepanelen - een praktisch voorbeeld

Terug Stappenplan

STAP 6 : keuring :

Alvorens de PV-panelen aan de omvormer en de omvormer aan het net aan te sluiten, zal de installateur een controlelijst overlopen, met diverse metingen van stroom en spanning.
Na de controle door de installateur moet een keuring door een extern erkend keuringsorganisme voor technische controle (bv. Vinçotte nv - 09/244 77 11, Van Hemelen vzw - 056/35 76 76, Technisch Bureau Verbrugghen,...) plaatsvinden, samen met een nazicht van de elektrische installatie waarop aangesloten wordt (zekering, verliesstroomschakelaar, aarding). Het subsidiereglement van de Vlaamse overheid verplicht overigens dergelijke keuring. Het keuringsverslag moet verstuurd worden naar de netbeheerder.

Terug Stappenplan

STAP 7 : opstart :

Na de realisatie van de netkoppeling start het PV-systeem automatisch bij het inschakelen van de zekering (als er op dat moment tenminste licht op de zonnepanelen valt). De omvormer zal dan automatisch opstarten, zijn maximaal vermogen opzoeken, zich synchroniseren met het net en stroom beginnen leveren.

Terug Stappenplan

STAP 8 : aanmelding aan netbeheerder :

De net- of distributiebeheerder moet geinformeerd worden over de installatie van een PV-systeem bij een netgebruiker in zijn distributiegebied. Dit mag gebeuren na de voltooiing van de installatie. Door de geleverde PV-stroom mag uw kWh-meter langzamer draaien of terugdraaien. Het keuringsverslag (zie stap 6) moet ook naar de netbeheerder verzonden worden.
Met de Vlaamse distributiebeheerders (Eandis, Infrax,...) kan ook een bilateriaal juridisch sluitend contract afgesloten worden voor de aankoop van groenestroomcertificaten aan de wettelijk vastgelegde minimumprijs en voor een gegarandeerde periode (zie financiële aspecten - Groenestroomcertificaten) vanaf het in werking stellen van het PV-systeem.

Terug Stappenplan

STAP 9 : aanvraag groenestroomcertificaten : voor installaties tot 2013

Voor het bekomen van de door het Vlaamse Gewest gegarandeerd bedrag van het Groene Stroom Certificaat dient na het in werking stellen van het PV-systeem zo snel mogelijk een aanvraag  bij de VREG te gebeuren.
Na erkenning door de VREG kan per schijf van 1000 kWh een certificaat worden aangevraagd.
De VREG heeft een overeenkomst met de netbeheerders om met het akkoord van de eigenaar van het PV-systeem om zijn rekeningnummer aan de distributienetbeheerder door te geven (in te vullen op het aanvraagdossier voor de VREG). Na aangifte van de verkoop van een of meer certificaten aan de VREG (per schijf van 1000 kWh) zal de netbeheerder dan automatisch de wettelijk vastgelegde vergoeding op de rekening storten.
De PV-eigenaar moet dus wel zelf elke schijf van 1000 kWh elektriciteit die het PV-systeem produceert, aanmelden bij de VREG. Dit kan via geregistreerde toegang tot de website van de VREG of per fax.

Naast het systeem van de VREG bestaat de mogelijkheid om de groenestroomcertificaten uit zonnepanelen aan Elia te verkopen. Wegens het versneld afbouwen van de subsidie-regeling in het Vlaamse Gewest zal dit vanaf augustus 2012 gunstiger zijn. Immers, de certificaten kunnen gedurende 10 jaar na indienstname aan Elia worden verkocht voor 150 euro per stuk. (zie financiële aspecten - Groenestroomcertificaten)

Terug Stappenplan

Top

Financiele aspecten photovoltaïsche zonnepanelen :

Terugleververgoeding Groenestroomcertificaten Belastingsvermindering : niet langer van toepassing
PV zonnepanelen produceren elektrische stroom die onmiddellijk kan worden gebruikt of teruggeleverd worden aan het net aan dagtarief.  
Elke geproduceerde Kwh levert dus geld op doordat deze elektriciteit niet dient afgenomen te worden of in mindering komt van de elektriciteitsfactuur.

OPGEPAST :

Bij dag/nachttarief is overschakeling naar enkelvoudige teller aangewezen.
Er bestaat een risico dat de dagteller negatief gaat draaien omdat het eigen verbruik tijdens de daluren ('s avonds en tijdens het weekend en feestdagen) meestal groter is dan het dagverbruik.
Aangezien de PV-installatie meestal tijdens de dag- of piekuren produceert zal dit daluurverbruik niet voldoende worden gecompenseerd.  Bijgevolg is deze elektriciteitsopbrengst verloren want voor het te veel afgeven aan het net bestaat er geen vergoeding. 
Per 1.000 Kwh geproduceerde groene stroom wordt een GSC (groenestroomcertificaat) afgeleverd. Het Vlaams Gewest (via de VREG) garandeert voor installaties met een vermogen van max. 250 Kw de volgende  GSC  :

Datum indienstelling Min. per certificaat Duur
2006-2009 450 euro 20 jaar
2010 350 euro 20 jaar
Jan-Jun 2011 330 euro 20 jaar
Jul-Sep 2011 300 euro 20 jaar
Okt-Dec 2011 270 euro 20 jaar
Jan-Maa 2012 250 euro 20 jaar
Apr-Jun 2012 230 euro 20 jaar
Jul 2012 210 euro 20 jaar
Vanaf Aug 2012 afgeschaft

Voor de particulier is dit GSC belastingsvrij ! In het Vlaamse gewest worden de GSC aangevraagd bij de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. (VREG).
Vanaf het ogenblik dat de groenestroomteller 1.000 Kw meer aangeeft kan dit certificaat via een internetaccount worden aangevraagd.

OPGEPAST : De plaatsing van een PV-systeem dient te gebeuren op een vergund gebouw. Indien geplaatst op een woning, moet deze tevens voldoen aan de isolatienormen (warmteweerstand Rd van min. 3 m2 K/W).
In het kader van de personen belasting zijn er drie mogelijkheden om de kosten van de investering in PV zonnepanelen in mindering te brengen :

1.Energiebesparende maatregelen aan de woning : 40% van de kostprijs van een zonnepaneel is  fiscaal aftrekbaar, met een maximum van 3.680 voor 2011 (aanslagjaar 2012). Dit bedrag wordt nog verhoogd door de lagere gemeentelijke opcentiemen. Dit percentage is verschillend per gemeente.
Wanneer het maximum bedrag ontoereikend is kunnen de uitgaven worden gespreid over verschillende belastbare tijdperken. Dit kan door gespreide betalingsbewijzen af te leveren. In dit geval mogen de werken in één maal worden uitgevoerd maar dient de installateur akkoord te gaan met een spreiding van de betalingen over verschillende jaren.
Voor een woning die ten minste 5 jaar in gebruik is genomen mogen de overschotten met één betalingsbewijs worden overgedragen naar de 3 volgende belastbare tijdperken. Per belastbaar tijdperk mag het maximum aftrekbaar bedrag (3.680 euro voor 2011) echter niet worden overschreden.
OPGEPAST : de fiscale aftrek wordt voor gehuwde partners 50/50 verdeeld bij het berekenen van de personenbelasting. Bij onvoldoende inkomen en/of basisbelasting van één of van beide partner(s) kan niet ten volle genoten worden van het belastingsvoordeel !
Deze belastingsvermindering VERDWIJNT in 2012 !

2.Groene lening :  Ieder natuurlijk persoon die tussen 1 januari 2009 en 31 december 2011 bij een kredietgever een lening afsluit om energiebesparende uitgaven te doen, heeft recht op een intrestbonificatie van 1,5% (directe intrestkorting). Daarbovenop komt een belastingvermindering van 40% op de resterende betaalde interesten.

3.Hypothecaire lening : wanneer voor de financiering van zonnepanelen een hypothecair krediet wordt aangegaan kan dit ook fiscaal worden ingebracht. De voorwaarden zijn dezelfde als voor het woonkrediet.
Premies :  In sommige gemeenten worden bijkomende premies toegekend voor de installatie van zonnepanelen. Voor meer info hieromtrent kijk op : www.energiesparen.be/subsidies/subsidiemodule of informeer bij het gemeentebestuur
BTW : Voor woningen ouder dan 10 jaar kan het verminderd BTW-tarief van 6% i.p.v. 21% (zoals gewoonlijk toepasselijk op nieuwbouw) worden toegepast.

OPMERKING :

Naast de hierboven beschreven financiële voordelen zijn er mogelijk een aantal financiële nadelen waarmee rekening moet gehouden worden.
Zo dient de brandverzekering wegens de verhoogde waarde van de woning aangepast te worden. Informeer hierover bij de verzekeringsmaatschappij. Sommige maatschappijen die belang hechten aan een duurzame en ecologisch verantwoorde ontwikkeling laten de te betalen verzekeringspremie ongewijzigd.
Een ander aspekt waarmee rekening dient gehouden is de beperkte levensduur van de omvormer. Na een 10-tal jaar dient deze meestal te worden vervangen. De kost kan ingeschat worden op 10% van de initiële investering.
De kosten van keuring (zie stap 6) zijn (meestal) eveneens te laste van de eigenaar van de PV installatie. 

In het kader van de hervorming van de groenestroomsteun van de Vlaamse regering dient vanaf 1 juli 2015 een netvergoeding voor het gebruik van het elektriciteitsdistributienet, zog. prosumententarief betaald te worden.  Deze vergoeding heeft uiteraard eveneens een negatieve financiële impact. 

Top

Links :

Een aantal interessante sites met betrouwbare informatie over zonnepanelen :

www.energiesparen.be : VEA Vlaams Energie Agenschap.
www.ode.be : ODE Vlaanderen vzw - Organisatie Duurzame Energie.
www.belpv.be : BelPV vzw de sectorfederatie fotovoltaïsche zonneenergie
www.vreg.be : Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteit- en gasmarkt.
www.sensico.be : Energiebureau - installateur PV zonnepanelen.

Geen geschikte ligging, noch voldoende middelen om te investeren in zonnepanelen, maar toch geïnteresseerd om een bijdrage te leveren in de ontwikkeling van hernieuwbare energie ?
Neem dan een coöperatieve participatie in BeauVent cvba.  
Kijk op : www.beauvent.be
Ik ben ambassadeur van BeauVent cvba !

Top

Naar thema PV zonnepanelen : een praktisch voorbeeld
Terug naar thema zonnepanelen
Naar thema Energie Sparen

Tekst : W. Huybrecht - pi-design